Hoofden vol herinneringen
Deze les werd ook in een lesvoorbereidingsformulier uitgewerkt voor de examenopdracht.
Doelgroep3de graad (5e/6e leerjaar)
BouwstenenKleur, ruimte en compositie
Lesdoelen
Leerplandoelen2.4 Informatie halen uit beelden (bijvoorbeeld kunstwerk)
10.4 De oppervlakte van het tekenpapier functioneel aanwenden 10.7 Ruimtelijke relaties aangeven door overlapping en afsnijding 13.13 Illustreren dat kleuren (persoonlijke) gevoelens kunnen oproepen 13.9 Door middel van kleur een bepaald element in een werkstuk of een deel ervan in het oog laten springen 14.4 Lijn, vorm – en kleurcontrast toepassen |
LesverloopDe les is opgebouwd in 3 grote fasen.
FASE 1 - waarnemen/verkennen materiaal (10')De LK heeft voor aanvang van de les grote afbeeldingen afgedrukt (of 1 hele grote) van het kunstwerk 'A Couple with their heads full of clouds - S. DALI) en hangt deze op het bord zodat iedereen in de klas het goed kan zien.
De LK houdt een gesprek met de kinderen over het kunstwerk. 'Wat valt er op?' 'Wat vinden jullie van de kleuren?',... Leerlingen beantwoorden en benoemen alles wat ze zien en wat ze opmerken. Wijs hen naar het hoofd van de figuren. Bekijk de wolken en stel hen de vraag: wat zit er allemaal in je hoofd? Ze leggen link tussen dromen, gedachten en verschillende herinneringen. Je legt ze uit dat het in Dali zijn hoofd soms ook een warboel van gedachten en herinneringen kon zijn. Leerlingen gaan nu ook zelf proberen een herinnering te bedenken en hier een kleur aan te koppelen. Tip: afbakening! Zeg hen dat 1 herinnering volstaat bijvoorbeeld een herinnering tijdens de daguitstap met de school. Als alle leerlingen minstens 1 herinnering hebben bedacht, bekijken we het materiaal klassikaal (tijdschriften, kranten, ...). De LK heeft dit op voorhand uitgestald. Geef hen de opdracht om nu minstens 10 prenten te zoeken die ze kunnen linken aan de gekozen herinnering. We gebruiken hierbij geen schaar maar we gaan ze scheuren. Net zoals een herinnering vaak niet zo scherp is en mooi afgebakend. Het zijn flarden. Nadat ze de 10 prenten/beelden/artikels hebben gevonden gaan we ze gewoon een keertje verspreid leggen op hun bank. We bekijken klassikaal of de kleur duidelijk aanwezig is. Zo niet? Dan mogen ze nog verder zoeken naar andere prenten. We kijkjen ook of er stukjes van de prenten niet thuishoren. Bv. witte stukjes, letters, titels, paginanummers,... Zij passen niet in de herinnering en mogen weggescheurd worden. Bekijk zo een aantal composities en ontdek hieruit. Laat ze van elkaar ook dingen overnemen als ze dit wensen. FASE 2 - experimenteren, verdieping, kern (25')Een blad vol herinnering
De LLN leggen nu hun knipsels op een wit blad. Leerkracht zegt stelt bijvoorbeeld de vraag 'Wat als we nu alle donkere kleuren bovenaan leggen?'. Leg ze nu eens onderaan, leg nu sommige prenten zo dat ze elkaar overlappen,... Laat de leerlingen hierin experimenteren. Leerkracht geeft volgende opdracht om de compositie nog een keer te veranderen. Kies 1 prent uit en scheur deze nu in lange fijne stukken. Of misschien wel in kleine ronde stukjes? Creëer een chaos zoals DALI dit ook deed in zijn hoofd. Neem 1 prent en laat deze eruit springen. Hoe zouden we dat doen? Leg de prent bovenaan en overlap met de prenten onderaan. (Zo creëer je diepte). Leerkracht geeft als opdracht om nu zelf een compositie te bedenken hoe jouw herinnering het beste naar voor komt. Kies zelf hoe je de prenten scheurt of legt. Geef hen mee dat het héle blad bedekt moet zijn en er dus geen witte vlakken meer zichtbaar mogen zijn. TIP van de juf: Laat ze ook een schaar gebruiken om een element in de verf te zetten en bv. in fijne lijntjes te knippen en zien wat effect dit heeft. Een kader (!) In een vorige les hebben we via licht en schaduw een omranding gemaakt. De leerkracht heeft toen elke leerling individueel bij haar laten komen om even zo een afdruk van een buste te nemen (hoofd + schouders). We nemen nu deze persoonlijke kader erbij. Neem je rand en leg hem eens op je knipsels. Misschien moet je je compositie hier nog eens veranderen? Nu je het nog niet gekleefd hebt kan je het nog veranderen. Denk aan wat we hier voor hebben gedaan. Misschien kan je een prent naar voor laten komen en het laten overlappen met je rand? Scheur bijvoorbeeld één prent in stukjes en leg sommige stukjes op de rand en andere eronder. Wat voor effect geeft dit? Probeer maar eens! Leerlingen bekijken elkaars compositie een keer en proberen dan zelf één laatste compositie te bedenken. TIP: Laat hen nog één kleur in de tijdschriften en kranten zoeken die opvalt tussen hun gekozen kleur. Bv. Roos - blauw. Laat hen ook hier even mee experimenteren. Geef hen nu als laatste de opdracht om nu definitief voor 1 compositie te kiezen hoe zij willen dat hun herinnering in hun hoofd zit. FASE 3 - eindproduct en toonmoment (15')Laat de LLN de compositie nu kleven samen met de rand. (Flarden/knipsels en rand/silhouet op papier). De herinnering heeft één bepaalde kleur met 1 ander kleur als opvallend element. We hebben nu ook de witte rand maar die willen we nog wegwerken. We gaan de witte rand nu ook zo accentueren door het te schilderen met waterverf. Dit doen ze heel nauwkeurig aangezien hun rand al op de prenten kleeft. Het is waterverf dus het is gemakkelijk met een doekje weg te vegen als je snel bent. De kleur dat je kiest mag dezelfde kleur zijn als één van jouw twee kleuren van je herinnering. TIP: Geef hen voldoende tijd hiervoor. We houden even kort een bespreking(*) over de kleur van je herinnering en waarom je die juist nu gekozen hebt. Welke leuke herinnering was dit? Bekijk ook andere werkjes en laat leerlingen zelf bedenken welke herinnering het voor hen naar boven brengt. Misschien zien zij er wel iets anders in? (*)Eventueel kan er ook een toonmoment gegeven worden op een andere manier, BV. voor ouders om het werk rond het project over Dali af te sluiten. Op die manier zou de klas/de school haar project beëindigen met publiek, na een hele tijd thematisch gewerkt te hebben in verschillende domeinen (beeld, drama, muziek, dans/beweging). |